1. Konunun Kıdem Tazminatı Yönü ile Değerlendirilmesi:

1475 sayılı İş Kanunu’nun hâlen yürürlükte olan 14 üncü maddesinde, bir yıl ve üzeri kıdeme sahip işçilerin muvazzaf askerlik hizmeti dolayısıyla iş sözleşmelerini sonlandırmaları hâlinde kıdem tazminatına hak kazanacakları hüküm altına alınmıştır. Bu doğrultuda, bir yıl ve üzeri kıdeme sahip işçi, iş sözleşmesini muvazzaf askerlik hizmeti nedeniyle sona erdirdiği takdirde kıdem tazminatına hak kazanacaktır. Muvazzaf askerlik hizmetinin bedelli yapılacak olması durumu ile ilgili mahkeme kararları incelendiğinde;

İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 28. Hukuk Dairesi’nin 26.12.2019 tarih ve E.2019/3156, K.2019/3356 sayılı kararında, “Kıdem tazminatına hak kazanma bakımından işçinin iş sözleşmesini muvazzaf askerlik hizmeti nedeniyle feshetmesi yeterli olup, askerliğin kısa süreli ya da bedelli olması önem taşımaz. 1475 sayılı Kanunun 14. maddesi “Muvazzaf askerlik hizmeti dolayısıyla” işten ayrılanların kıdem tazminatına hak kazanacağını düzenlemekle yetinmiş, muvazzaf askerlik hizmetinin ne şekilde yapılacağı, diğer bir ifade ile fiilen mi yoksa bedel ödemek suretiyle mi yapılacağı konusunda bir ayrım yapmamıştır. Bu bağlamda bedelli askerlik suretiyle muvazzaf askerlik hizmetini yapmış sayılmak için işyerinden ayrılan işçinin de kıdem tazminatına hak kazanması gerekir.” şeklinde,

 Konya Bölge Adliye Mahkemesi 8. Hukuk Dairesi’nin 24.1.2020 tarih ve E.2019/2257,K.2020/167 sayılı kararında “1475 sayılı İş Kanunu’nun 14/3. maddesinde muvazzaf askerlik hizmeti dolayısıyla iş sözleşmesini fesheden işçinin kıdem tazminatına hak kazanacağı düzenlenmiştir. Bu durumda işçi belirtilen bu hükümden yararlanarak bedelli için dahi olsa iş sözleşmesini feshettiğinde kıdem tazminatı talep hakkına sahiptir.” Şeklinde karar verdiği görülmektedir.

Yukarıda yer alan kararlarda görüleceği üzere, bedelli askerlik nedeniyle iş sözleşmesini sona erdiren ve bir yılın üzerinde hizmet süresine sahip olan işçinin kıdem tazminatına hak kazanacağı değerlendirilmektedir.

    2. Konunun İhbar Tazminatı Yönü İle Değerlendirilmesi:

İhbar tazminatı, iş sözleşmesini fesheden tarafın ihbar süresine uymaması nedeniyle karşı tarafa ödemesi gereken tazminattır. İşçinin 1475 sayılı İş Kanunu’nun hâlen yürürlükte olan 14 üncü maddesi uyarınca, muvazzaf askerlik hizmeti nedeniyle iş sözleşmesini sonlandırdığı durumlarda ihbar süresine uyma yükümlülüğü ve ihbar tazminatı talep hakkı bulunmamaktadır.

Konu ile ilgili Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun 11.4.2018 tarih ve E. 2018/9-241 K. 2018/768 sayılı kararında “İhbar tazminatı, iş sözleşmesini fesheden tarafın karşı tarafa ödemesi gereken bir tazminat olması nedeniyle, iş sözleşmesini fesheden tarafın feshi haklı bir nedene dayansa dahi, ihbar tazminatına hak kazanması mümkün olmaz. İşçinin … muvazzaf askerlik, evlilik gibi sebeplerle iş sözleşmesini feshetmesi durumunda ihbar tazminatı talep hakkı bulunmamaktadır.” şeklindedir.

İhbar süresi ve ihbar tazminatı noktasında, bedelli askerlik nedeniyle iş sözleşmesini sonlandıran işçi, ihbar süresinin bitimini beklemeksizin iş sözleşmesini sonlandırabilecek ancak ihbar tazminatına hak kazanamayacaktır.

Yukarıdaki açıklamalar ışığında bedelli askerlik nedeniyle iş sözleşmesini sona erdirmek isteyen çalışan ile ilgili;

1. Çalışandan askerlik nedeni ile işten ayılmak istediğine dair el yazısı ile istifa dilekçesinin alınması, durumu belgeleyici belgenin dilekçe ekine eklenilmesi,
2. Kıdem tazminatının ödenmesi,
3. İhbar tazminatı ödenmemesi,
4. Kullanılmayan yıllık izni varsa ücretinin ödenmesi,
5. İşten çıkış kodunun 12 olarak seçilmesi,

Gerekmektedir.